هر فردی با آشنایی نسبی با کامپیوتر، در طول عمر خود حجم عظیمی از اطلاعات را اعم از موسیقی، فیلم، پروژه های کاری، تولیدات و... ذخیره می‌کند. اطلاعاتی که در یک خانه توسط افراد یک خانواده ذخیره و نگه داری می‌شود، ممکن است بسیار بیشتر از حجم یک هارد درایو (حتی با ظرفیت بالا) شود.
علاوه بر این روز به روز بر حجم این ذخیره سازی افزوده می‌شود. حال با این حجم اطلاعات رو به افزایش در یک خانه چه می‌توان کرد؟ آسان‌ترین گزینه مجهز بودن به یک ذخیره ساز است که به طور مستقیم به کامپیوتر وصل می‌شود. این ذخیره ساز که در اصطلاح به آن DAS ( direct-attached storage ) گفته می‌شود، به سادگی به کامپیوتر وصل می‌شود و ظرفیت ذخیره سازی آن را بالا می‌برد.
به علاوه، در این میان یک گزینهٔ ذخیره سازی ابری (cloud) وجود دارد که با فعال کردن آن و پرداخت هزینهٔ ماهانه، می‌توان اطلاعات یک کامپیوتر را از طریق اینترنت، داخل سرور یک شرکت ذخیره کرد. البته هیچ یک از این گزینه ها امنیت، ظرفیت و انعطاف پذیری یک ذخیره ساز متصل به شبکه (Network-attached storage ) یا NAS را دارا نیستند.
سرورNAS چیست؟
سرور NAS از تجهیزات کامپیوتریست که منحصرا به منظور ذخیره سازی حجم بزرگ اطلاعات و اشتراک گذاری آن از طریق اینترنت طراحی شده است.
سرور NAS می‌تواند به انواع client اعم از کامپیوترهای مجهز به سیستم عامل mac ،windowsها، تجهیزات سیار مانند تلفن‌های همراه، تجهیزات سرگرمی در منازل و هر دستگاه دیگری که بتواند به اینترنت وصل شود، اطلاعات دهد.
کاربرد اصلی سرور NAS اشتراک گذاری اطلاعات بین کامپیوترها، و انتقال فایل‌های ویدئویی و صوتی به سیستم‌های چند رسانه ای است. بر خلاف یک هارد درایو اکسترنال، سرور NAS معمولاً مجهز به سیستم عامل تعبیه شدهٔ سبکی مانند لینوکس است؛ که به دستگاه این امکان را می‌دهد که به محض خارج شدن از بسته بندی، در شبکه قرار گیرد.
سرورهای NAS در اندازه ها و با امکانات بسیار متنوعی عرضه می‌شوند؛ سرور NAS می‌تواند مانند یک هارددرایو اکسترنال تنها برای افزایش ظرفیت ذخیره سازی به کار رود، و یا اینکه به عنوان سروری برای چند هارددرایو با قابلیت تهییه پشتیبان (RAID) کار کند، و کار پشتیبانی اطلاعات و ذخیرهٔ مادام آن را انجام دهد. نوع سرور NAS مورد انتخاب شما، به حجم اطلاعاتی که باید ذخیره شود، و افزونگی (redundancy) مورد نیاز شما بستگی دارد.
انواع سرورهای NAS
سرورهای NAS به صورت wired و وایرلس عرضه می‌شوند. نوع wired بسیار رایج است؛ اکثر سرورهای NAS مجهز به اتصال Ethernet گیگابایت از نوع wired هستند. برخی از گرانتربن مدل های سرور NAS مخصوص شرکت ها، مجهز به دو پورت Ethernet است.
این قابلیت، امکانی به نام port trunking را به دست می‌دهد. port trunking دو مزیت اصلی دارد: نخست اینکه اگر یکی از پورت ها از کار افتد، دیگری همچنان به کار خود ادامه می‌دهد. دوم اینکه port trunking سرعت دسترسی دو پورت را با یکدیگر ترکیب می‌کند و بدین ترتیب سرعت انتقال اطلاعات دو برابر می‌شود. این قابلیت به ویژه در مواردی که باید حجم بزرگی از اطلاعات (مانند ویدئو) به تجهیزات دیگر ارسال شود، بسیار کارآمد است.
سرورهای NAS وایرلس هنوز چندان رایج نیستند. مزایای کار با آن‌ها کاملاً واضح است؛ ذخیره سازی در شبکه بدون وصل هیچ کابلی انجام می‌پذیرد. یک NAS وایرلس را می‌توان در هر نقطه‌ای که تحت پوشش وایرلس شبکه باشد قرار داد؛ این کار پنهان کردن دستگاه را در خانه یا شرکت (که پارازیت نداشته باشد) به راحتی ممکن می‌سازد. سرورهای NAS بی سیم ایرادهایی نیز دارند؛ برای مثال این تجهیزات در مقایسه با نوع wired خود، دچار مشکل تأخیر هستند؛ این بدان معنی است که انتقال فایل‌های ویدئویی با سرورهای NAS وایرلس با وجود این مشکل به خوبی صورت نخواهد گرفت.
با این حال، چنین استفاده ای برای نوع wired سرورهای NAS بهترین کاربرد آن محسوب می‌شود. به علاوه سرورهای NAS وایرلس معمولاً گرانتر هستند. بنابراین به نظر می‌رسد تا زمانی که نوع وایرلس نتوانسته به اتصال Ethernet گیگابایت دست یابد، نوع wired سرور NAS با کارایی بهتر و قیمت ارزان‌تر، گزینهٔ مناسب‌تری خواهد بود.
مشخصه هایی برای بهترین کارایی
درست مانند یک کامپیوتر معمولی، هرچه قدرت CPU و حافظهٔ یک NAS بیشتر باشد، کارایی آن نیز بیشتر خواهد بود. در صورتی که یک NAS ملزم باشد برای کارکردهای I/O مانند پشتیبانی یا هر کار دیگری که حجم زیادی ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات را شامل می‌شود، استفاده شود، باید به پردازشگر پرسرعت تری مانند Intel’s Atom و حداقل 1GB حافظه (RAM) مجهز باشد.
سیستم عامل های NAS
سیستم‌های NAS این مزیت را دارند که به محض خارج شدن از بسته بندی می‌توانند به شبکه ای از کامپیوترها وصل شوند. اکثر تجهیزات NAS با سیستم عامل های Windows (به دلیل رواج بیشتر) سازگارند. بعضی دیگر از این تجهیزات نیز برای کار با محصولات apple طراحی شده اند. بنابراین بهتر است پیش از خرید، توضیحات و مشخصه های محصول را بررسی کنید تا مطمئن شوید با سیستم عامل مورد استفادهٔ شما سازگارند.
استفاده از NAS جهت تهیه پشتیبان
تهیهٔ پشتیبان یکی از مهمترین کاربردهای سرور NAS است. تجهیزات NAS می‌توانند به صورت اتوماتیک به تهیهٔ پشتیبان بپردازند، و می‌توانند کپی دقیقی از اطلاعات ذخیره شده در چندین کامپیوتر را تهیه کنند. پیچیده‌ترین کاربردهای NAS از آرایه های RAID، یعنی چندین هارددرایو که کپی های مستقل از یکدیگرند، پشتیبانی می‌کنند.
از مزایای RAID این است که اگر یک هارددرایو دچار اختلال شود، همواره حداقل یک نسخهٔ پشتیبان دقیقاً یکسان وجود خواهد داشت؛ بدین ترتیب احتمال از دست دادن اطلاعات به حداقل می‌رسد. برخی از تجهیزات NAS مجهز به سیستم‌های مانیتورینگ تعبیه شده در دستگاه هستند، بنابراین اگر مشکلی برای یکی از هارددرایوهای داخل NAS در حال رخ دادن باشد، کاربر پیش از اینکه اطلاعات از دست رود مطلع خواهد شد.
بدون نیاز به خاموش کردن دستگاه، به راحتی می‌توان به بازیابی اطلاعات و تهیهٔ پشتیبان پرداخت. در هنگام ایجاد مشکل در یکی از هارددرایوها، NAS بدون بروز هیچ اختلالی درایو دیگری را جایگزین کرده و اطلاعات را به همان منوال در اختیار کاربر قرار می‌دهد. برای دست یافتن به بیشترین میزان افزونگی، بعضی از سرورهای NAS که به راه کارهای پشتیبانی ترکیبی (hybrid back up solutions) معروفند، از محتوای خود نیز نسخهٔ پشتیبان تهیه می‌کنند و آن را از طریق رایانش ابری انتقال می‌دهند؛ بنابراین اگر بدترین اتفاق پیش آید و NAS و تمامی کامپیوترهای شخصی به نحوی از بین روند، هنوز یک نسخهٔ پشتیبان در خارج از آن مکان وجود خواهد داشت.
صدای دستگاه
سرورهای NAS ممکن است مانند کامپیوترهای رومیزی پرسروصدا باشند. بیشترین صدا از فن و هاردرایوهای دستگاه‌ها منشاء می‌گیرد. در کل هر چه تعداد تجهیزاتی که یک NAS پشتیبانی می‌کند بیشتر باشد، صدای بیشتری نیز تولید می‌کند. معمولاً شرکت ها برای نگه داری یک سرور NAS پرصدا در اتاق سرورها مشکلی ندارند؛ اما در منزل امکان اختصاص دادن یک اتاق مجزا به NAS وجود ندارد. از راهکارهای ویشنهادی قرار دادن NAS در یک کابینت، کمد و … است که در کاهش صدای آن تأثیر دارد. تعداد بسیار اندکی سرور NAS نیز وجود دارند که تقریباً بدون صدا کار می‌کنند.
مطلوبیت مصرف انرژی NAS
از آنجایی که سرورهای NAS برای استفادهٔ بلند مدت طراحی شده‌اند، پیدا کردن یک سرور NAS که مصرف انرژی مطلوبی داشته باشد، به ویژه در موارد مصرف خانگی، بسیار مهم است. آن دسته از تجهیزات NAS که تحت عنوان سرورهای خانگی شناخته می‌شوند دارای امکانات صرفه جویی در انرژی متعددی هستند. بعضی از سیستم‌های NAS دارای نرم‌افزار مدیریت انرژی هستند که سیستم از طریق آن، بسته به تنظیماتی که از قبل برایش تعریف شده خاموش، روشن یا غیرفعال می‌شود.
امنیت NAS
یکی از مهمترین نکاتی که باید برای هر شبکهٔ کامپیوتری که به اینترنت وصل می‌شود مورد توجه قرار گیرد، امنیت است. حتی ممکن است در یک شبکهٔ خصوصی نیز نیاز باشد برای بعضی قسمت‌ها یا فایل‌ها امنیت بیشتری لحاظ شود. تقربیا تمامی تجهیزات NAS می‌توانند در کنار محیط های ذخیره سازی مشترکی که برای دسترسی همه ایجاد می‌کنند، محیط های حفاظت شده‌ای (با پسورد) نیز به وجود آورند. تجهیزات NAS مخصوص شرکت ها، معمولاً دارای قفل های (فیزیکی) نیز هستند که بر خروجی هریک از درایوها نصب شده و از سرقت هارد درایو جلوگیری می‌کند.